Hartstilstand: AED redt levens

door Kam Cheng en Anwar Osseyran (Westerkaap 1)

Wat is een hartstilstand?
Bij een hartstilstand werkt het elektrische geleidingssysteem van het hart niet meer, waardoor het hart stopt met kloppen en er geen bloed meer wordt rondgepompt. Dit is een levensgevaarlijke situatie omdat de hersencellen na 6 minuten zonder zuurstof onherstelbaar beschadigd raken. De meestvoorkomende oorzaak van een hartstilstand is een hartinfarct. In enkele gevallen is ontsteking van de hartspiercellen (myocarditis) de onderliggende ziekte. Plotselinge levensbedreigende hartritmestoornissen kunnen dan optreden, zelfs bij jonge sportieve mensen, zoals bij de bekende voetballers Daley Blind en Bas Dost helaas het geval was.

Hoe vaak komt een hartstilstand voor?
Per jaar krijgen ongeveer 17.000 mensen in Nederland een hartstilstand buiten het ziekenhuis. Gemiddeld 70% van deze gevallen vindt thuis plaats. De gemiddelde leeftijd van iemand met een hartstilstand is ongeveer 67 jaar. De kans op overleving bij een hartstilstand was 20 jaar geleden slechts 9%. Vooral dankzij de Automatische Externe Defibrillator (AED) is de overlevingskans in de afgelopen jaren tot ongeveer 20% gestegen. Dit percentage betreft de overlevenden van alle patiënten die buiten het ziekenhuis een hartstilstand kregen en gereanimeerd werden in Nederland. Hoe relevant is het probleem van hartstilstand eigenlijk? Dit kunnen wij goed illustreren door het risico op het krijgen van een hartstilstand te vergelijken met het risico op betrokken raken bij een verkeersongeval. In 2021 bedroeg het aantal matig ernstige verkeersgewonden 15.900, waarvan 582 (4%) helaas overleden zijn. Hieruit blijkt dat een hartstilstand relatief gezien niet zeldzaam is, meestal thuis voorkomt, en buitengewoon fataal kan aflopen.

Hoe sneller defibrillatie, hoe beter
Onderzoeken uitgevoerd onder andere in Nederland wijzen het volgende uit:
• Zonder gebruik van een defibrillator neemt de overlevingskans bij een hartstilstand af met 10% per minuut.
• Als er binnen 6 minuten gestart wordt met een AED in combinatie met hartmassage, kan de overlevingskans van alle leeftijden tezamen tot 50% stijgen, wat veel hoger is dan het gemiddelde van 20%.
• De gemiddelde overlevingskans van de 70-plussers is slechts 12%. Echter, dit stijgt tot 30% als een AED binnen 6 minuten wordt aangesloten.
• Nog belangrijker is dat 90% van alle overlevenden, inclusief patiënten ouder dan 70 jaar, het ziekenhuis verliet met goede conditie, wat inhoudt dat zij zelfstandig kunnen functioneren in hun eigen woonomgeving.
• De gemiddelde tijd tussen de melding van een hartstilstand en het toedienen van de eerst schok door het ambulancepersoneel bedroeg meer in Noord-Holland meer dan 10 minuten.

Concluderend, het is essentieel om binnen 6 minuten na een hartstilstand met reanimatie te starten en een AED aan te sluiten om de overlevingskans te maximaliseren en de neurologische functies te behouden.

Aangezien de gemiddelde aanrijtijd van de ambulances in de regio Noord-Holland veel langer is dan 6 minuten, is het van levensbelang dat omstanders de bovengenoemde handelingen uitvoeren, in afwachting van de ambulancezorgverleners. Daarom heeft de Hartstichting het begrip 6-minutenzone geïntroduceerd. Een 6-minutenzone is een gebied waar elk slachtoffer van een hartstilstand binnen 6 minuten reanimatie krijgt en de eerste schok toegediend wordt, door met name de burgerhulpverleners of het ambulancepersoneel (zie figuur 6-minutenzone hieronder). Als een integraal onderdeel van de 6-minutenzone worden de ‘lekenhulpverleners’ door de Hartstichting getraind in het uitvoeren van een reanimatie en het omgaan met een AED.

AED redt levens
Met dit artikel willen wij de bewoners van Stadsdorp Westerdok bewust maken van het vitale belang van onmiddellijk starten met reanimatie en het aansluiten van een AED bij een hartstilstand. Immers, de kans op overleven is nagenoeg nul indien defibrillatie pas na 10 minuten hartstilstand wordt toegepast. Daarom pleiten wij voor het beschikbaar stellen van een AED en het oprichten van een groep burgerhulpverleners binnen elke VvE, onder het motto: AED redt levens. We zijn daarom heel blij dat Dr. VladanIliç en Dr. Henriette Julien van Westerdokters (Westerdok 720) ons initiatief steunen en bereid zijn deel te nemen aan de opleiding van vrijwilligers.

Reanimatie of niet: maak een weloverwogen besluit
Gezien de lagere overlevingskans bij de 70-plussers (12%-30%), begrijpen wij dat sommige mensen een weloverwogen besluit nemen om niet gereanimeerd te willen worden. Uiteraard respecteren wij hun keuze. Onze publicatie is geen pleidooi om alle ouderen koste wat kost te reanimeren. Met de bovenstaande onderzoeksresultaten in gedachten, waaruit blijkt dat 90% van de overlevenden van reanimatie bij 70-plussers met een goede kwaliteit van leven wordt ontslagen, kan deze informatie worden meegewogen bij de bespreking met uw (huis)arts over al dan niet reanimeren in geval van een hartstilstand.

Tot slot, reanimatie is een zeer traumatische gebeurtenis voor alle betrokkenen, maar vooral voor de familieleden van het slachtoffer. Naast het redden van levens kunnen de hulpverleners van de directe buren wellicht ook psychologische steun bieden aan de dierbaren van de patiënt.

Neem Actie!
Neem deel aan een lokaal AED-vrijwilligersteam. Deze goedgetrainde burgerhulpverleners vormen het hartcentrum om elkaar te ondersteunen in noodsituaties. Ze zijn onmisbaar bij het redden van levens, waarbij elke seconde telt, waardoor onze gemeenschap veiliger wordt. Reageren? Kam Cheng k.cheng3@kpnmail.nl en Anwar Osseyran, osseyran@gmail.com.

Referenties:

1. https://www.rijkswaterstaat.nl/wegen/wegbeheer/onderzoek/verkeersveiligheid-en-ongevallencijfers/actuele-verkeersongevallencijfers
2. https://www.hartstichting.nl/hart-en-vaatziekten/hartstilstand
3. https://www.researchgate.net/publication/309212285_Overleving_na_een_reanimatie_buiten_het_ziekenhuis_vergelijking_van_de_resultaten_van_6_verschillende_Nederlandse_regio’s
4. https://www.resuscitationjournal.com/article/S0300-9572(15)00263-4/abstract
5. Callans DJ. Out-of-hospital cardiac arrest-The solution is shocking. N Engl J Med 2004;351: 632-634
6. https://ercguidelines.elsevierresource.com/european-resuscitation-council-guidelines-resuscitation-2015-section-2-adult-basic-life-support-and/fulltext
7. https://schokenpomp.nl/eerste-minuten-na-een-hartstilstand-cruciaal/