Vergroening van het Westerdokseiland

Vergroening van het Westerdokseiland

door Agaath Schoon

Ons eiland is in een aantal jaren behoorlijk vergroend. In veel stedelijke gebieden is er een groeiende beweging van vrijwilligers die bloemen en bomen planten en verzorgen. Deze initiatieven hebben voordelen voor zowel de leefomgeving als de gemeenschap. Vrijwilligers zijn de ruggengraat van deze buurtvergroeningprojecten. Hun motivatie varieert van liefde voor tuinieren tot een wens hun leefomgeving te verbeteren. Door samen te werken creëren zij niet alleen mooiere en groenere openbare ruimtes, maar bevorderen zij ook sociale cohesie en het gemeenschapsgevoel. Door vergroening krijg je betere luchtkwaliteit. Planten nemen koolstofdioxide op en produceren zuurstof, wat bijdraagt aan een schonere lucht. Door het planten van diverse plantensoorten verbeter je de biodiversiteit. Met de toenemende aandacht voor klimaatverandering en duurzame stedelijke ontwikkeling, blijft het belang van buurtvergroening groeien. Gemeenten en overheden erkennen steeds meer de waarde van deze initiatieven en bieden ondersteuning in de vorm van subsidies, materialen en expertise.
Ons eiland is in korte tijd zes vergroeningsprojecten rijker geworden.

Westerdoksplein

Het eerste project was Inheemse Exoten op het Westerdoksplein. In september 2019 werd dit project, na drie jaar voorbereiding uitgevoerd. Kwekerij De Hessenhof uit Ede leverde de planten. Onno Bakker is de initiatiefnemer van dit project waar vijf grote perken zijn gerealiseerd met meer dan 130 soorten vaste planten. De gemeente nam de financiering voor haar rekening. Dit groen op het Westerdoksplein bestaat inmiddels bijna vijf jaar. Wekelijks wordt het onderhouden door een groep vrijwilligers en daarmee houden ze ook het plein mooi en schoon. In elk seizoen valt er veel te genieten. Hier kunt u een artikel downloaden (pdf) over dit project dat Onno Bakker schreef voor Onze Eigen Tuin, zomer 2023.

Het Groene Hoofd

Het tweede vergroeningproject is Het Groene Hoofd. Een project ingediend via Centrum Begroot onder de naam ‘Van Dood Asfalt naar Levend Groen’. Initiatiefnemers waren Henny Hacé Westland en Agaath Schoon. Ook dit project financierde de gemeente en het bestaat uit zeven grote stenen bakken, op een geasfalteerde voormalige aanlegsteiger in het IJ. Eind december 2021 en begin januari 2022 konden de bakken met aarde worden gevuld en beplant. Om uitdroging tegen te gaan werd de aarde afgedekt met gebroken maasgrind. In de bakken staan 150 verschillende planten, in totaal werden er met een grote groep vrijwilligers, 1500 planten geplant. Ook nu leverde De Hessenhof de meeste planten. Onno Bakker zocht de planten uit en aan hem de eer dat er op elk moment van het seizoen kleur en hoogte is op het Groene Hoofd.  Ook over dit project schreef Onno een artikel dat u kunt downloaden (pdf).

Bij het ontwerp van de beplanting is rekening gehouden met planten die tegen brak water (uit het IJ) en droogte kunnen. Er is geen beregeningsysteem aangelegd. Inmiddels is besloten om in droge tijden niet te besproeien met water uit het IJ en ook niet met leidingwater. Tot op heden lijkt dit beleid niet te leiden tot sterfte van de planten door droogte. Of dat voor de tot nu toe hete en droge zomer van 2024 ook zo zal zijn is afwachten. Op maandagochtend is een groep vrijwilligers op het Groene Hoofd te vinden voor onderhoud.

Boomtuintjes of boomspiegels

De boomtuintjes of boomspiegels op het Westerdok zijn een mooi voorbeeld van stedelijke vergroening en buurtbetrokkenheid. Sophie Bos heeft in juni 2021 met veel toewijding 51 bomen in onze omgeving voorzien van kleine tuintjes rondom de stam, ook wel boomspiegels genoemd. De gemeente zorgde voor de aanplant, helaas gebeurde dit midden in de zomer en werden de boomtuintjes niet beschermd met een hekje. Zoals te verwachten was ging dit niet goed. Dick van Haaster zorgde ervoor dat in overleg met de gemeente in november 2022 een nieuwe beplanting plaatsvond met ditmaal hekjes ter bescherming. De bewoners werden opgeroepen een of meerder bomen te verzorgen. Dat lukte redelijk, totaal zijn er 32 vrijwilligers. Niet alle tuintjes worden even goed onderhouden, de meeste gelukkig wel. Wil je ook een tuintje verzorgen? Dat kan, meld je! Met enige regelmaat worden omgevallen hekjes herstelt. De boomtuintjes zijn een prachtig voorbeeld van hoe dit individuele initiatief van Sophie Bos kon uitgroeien tot een gemeenschapsproject met blijvende positieve impact op de leefomgeving.

Plantenbakken op de kade

Het vergroenen van de kades bij de woonboten in het Westerdok is een mooie en milieuvriendelijke ontwikkeling die het unieke karakter van het Westerdok met zijn oude woonschepen versterkt. Veel bewoners hebben al stappen gezet om de bakken op de kade bij hun woonboot te vernieuwen en te voorzien van mooie planten. Het is een weldaad om tussen de bakken en de boomtuintjes over het Westerdok te lopen. Behalve plantenbakken op de kade biedt ook een groen dak op de woonboot de kans te vergroenen. Groene daken bieden isolatie, verminderen van regenwaterafvoer en creëren extra leefruimte voor flora en fauna. Het is inspirerend om te zien dat velen al begonnen zijn, en hopelijk zullen meer bootbewoners volgen om het Westerdok nog groener en mooier te maken.

Geveltuintjes

Geveltuintjes zijn een mooie aanwinst voor het vergroenen van stedelijke omgevingen. Ze bieden habitat voor insecten, vogels en andere kleine dieren. Ze maken straten aantrekkelijker en kunnen bijdragen aan een positiever straatbeeld. Geveltuintjes helpen bij de opvang van regenwater en verminderen hittestress in stedelijke gebieden.

Op het Westerdokseiland zijn inmiddels een groot aantal geveltuintjes aangelegd. Het onderhoud van de tuintjes gaat bij het ene tuintje beter dan bij de ander. Overwegend gaat het goed en is het genieten geblazen. Recentelijk is op de Westerdoksdijk nog een geveltuintje aangelegd met prachtige planten, 40 stuks. Een deel van de planten zijn stekjes van het Groene Hoofd die goed aangeslagen zijn zoals de Phlomis (Etagebloem) en Stachys (Ezelsoor).

Binnentuin van VOC-Cour

Op het Westerdokseiland hebben de gebouwen een cour: semiopenbare binnenruimtes. De VOC-Cour is, in tegenstelling tot de andere, behoorlijk versteend. Daar is in 2023 gedeeltelijk een einde aan gekomen door de plaatsing van plantenbakken. Op initiatief van de VvE van de VOC-Cour werd Onno Bakker aangetrokken om de vergroening op zich te nemen. Rondom het tegelplateau zijn grote cortenstalen bakken geplaatst met heel veel planten. Het is prachtig geworden en dit is nog maar het begin. Er worden namelijk in fase twee ook weer grote bakken geplaatst aan de zonnige zijde van de cour. De grote olijfbomen die daar al in bakken staan worden in de nieuwe plantenbakken geïntegreerd. En wie weet volgt er een fase 3. Naar vrijwilligers voor het onderhoud van de bakken wordt nog gezocht. Ben je enthousiast en wil je meedoen? Meld je via info@stadsdorpwesterdok.nl.